Nga Dritan Gremi
Nga “perlë e lirë” e Mesdheut, në një destinacion ku pushimet kushtojnë më shumë dhe vlejnë më pak.
Pas një dekade ku Shqipëria u shfaq si “perlë e fshehur” e Adriatikut – e bukur, ekonomike, autentike dhe mikpritëse – sot vendi po përballet me sfida që rrezikojnë pozicionin e tij si destinacion potencial turistik në Mesdhe. Zhvlerësimi i madh i euros, rritja e çmimeve, mungesa e fuqisë punëtore dhe mbi të gjitha abuzimi, në disa raste, me turistët nga vetë operatorët dhe subjektet tregtare, po i bëjnë pushimet në Shqipëri më të shtrenjta dhe më pak tërheqëse për të huajt.
📉 Çmimet po rriten, turistët po tkurren
Strukturat hoteliere, restorantet dhe shërbimet turistike kanë rritur tarifat vit pas viti, por pa rritur njëkohësisht cilësinë në shërbim. Kjo ka bërë që gjithnjë e më shumë turistë të huaj – sidomos italianë – të rishikojnë zgjedhjet e tyre dhe të kthejnë sytë drejt destinacioneve të tjera si Puglia, Greqia apo Kroacia, të cilat vazhdojnë të ofrojnë një turizëm të qëndrueshëm e të konsoliduar, me një raport të mirë çmim–shërbim.
💶 Efekti i zhvlerësimit të euros: Shqipëria më e shtrenjtë për çdo të huaj
Nëse çmimet e shërbimeve në lek, në 6 vitet e fundit, janë rritur nga 40 deri në 100%, zhvlerësimi i euros ka dhënë goditjen tjetër. Praktikisht, nga janari i vitit 2018, euro është zhvlerësuar në raport me lekun me mbi 36 pikë, duke bërë që një turist i huaj të marrë 27% më pak në këmbim të monedhës evropiane dhe për rrjedhojë, të përballet me çmime realisht 27% më të larta.
👉 Shembull konkret: Si ka evoluar kursi i këmbimit të euros në raport me lekun nga janari 2018 deri më sot?
📊 Tabela: Zhvlerësimi i euros ndaj lekut (2018–2025)
| Viti | Vlera për 100 € | Humbje në lek | Humbje në % |
| 2018 (janar) | 13,300 lekë | — | — |
| 2019 | 12,350 lekë | -950 | -7.1% |
| 2020 | 12,370 lekë | -930 | -7.0% |
| 2021 | 12,280 lekë | -1,020 | -7.7% |
| 2022 | 11,930 lekë | -1,370 | -10.3% |
| 2023 | 11,020 lekë | -2,280 | -17.1% |
| 2024 | 10,070 lekë | -3,230 | -24.3% |
| 2025 (korrik) | 9,700 lekë | -3,600 | -27.1% |
📊 Grafik ilustrues: Zhvlerësimi i euros ndaj lekut (2018–2025)
🧑🍳 Emigracioni dhe mungesa e stafit: një kosto tjetër që ka ndikuar në rritjen e çmimeve
Një tjetër faktor vendimtar në rritjen e çmimeve është tkurrja e krahut të punës në turizëm dhe gastronomi si pasojë e fluksit të madh të emigracionit. Shumë të rinj shqiptarë kanë emigruar vitet e fundit, duke krijuar një mungesë akute të stafit në sektorë kritikë si hoteleri dhe restorante. Si rrjedhojë, pronarët janë të detyruar të ofrojnë paga shumë më të larta – në disa zona, deri në 100% më shumë se 6 vite më parë. Kjo kosto operative është reflektuar nga operatorët në çmimet për turistët, por pa përmirësuar në të njëjtën shkallë cilësinë e shërbimeve. Si pasojë, kjo gjë, me të drejtë, nuk “përtypet” mirë nga turistët, të cilët po zgjedhin destinacione të tjera si Greqia dhe Puglia.
💸 Kursi i këmbimit “sipas qejfit” – një abuzim i heshtur në mes të ditës
Sikur të mos mjaftonte rënia zyrtare e euros, turistët abuzohen më tej nga vetë subjektet tregtare: hotele, bare, supermarkete, restorante – jo vetëm në zonat turistike por edhe në mes të Tiranës. Shumë prej tyre vendosin kursin e këmbimit si t’u teket, pa iu referuar fare kursit zyrtar të Bankës së Shqipërisë.
🧾 Shembull real, testuar më 19 korrik 2025: Pagova me euro cash në tre biznese të ndryshme në jug të vendit (supermarket, beach bar, plazh privat). Në të tre rastet, euroja u konvertua me kurs 94–95 lekë, ndërkohë që kursi zyrtar ishte 97 lekë.
➡️ Për çdo 100 €, një turist humb deri në 300 lekë të tjera. Kjo për mua është vjedhje e pastër, në mes të ditës.
Ku janë institucionet?
Si ka mundësi që kjo gjë nuk vihet re nga askush – mbi të gjitha nga ata që duhet të monitorojnë dhe i paguajmë me taksat tona? Si është e mundur që turisti abuzohet ditën për diell dhe të gjithë flenë gjumë?
Kaq e thjeshtë; mjaft të thuhet: “Çdo subjekt që pranon pagesa në valutë është i detyruar të zbatojë kursin zyrtar të Bankës së Shqipërisë – përndryshe ndëshkohet.”
SI PËRFUNDIM
Shqipëria nuk është më e lirë për të huajt – është bërë më e shtrenjtë dhe shpesh edhe më e padrejtë. Zhvlerësimi i euros dhe abuzimi me kursin në treg dëmtojnë drejtpërdrejt imazhin turistik të vendit. Heshtja institucionale është problemi më i madh – më shumë se vetë zhvlerësimi apo inflacioni. Nëse nuk ndërhyjmë tani, rënia e turizmit nuk do të jetë e përkohshme. Do të jetë e pandalshme.
